De personages praten niet als echte mensen – deel 1

Gastblog Leonardo Pisano

Ter gelegenheid van de dialoogschrijfwedstrijd Pennen met Mosterd die uitgeverij Ambilicious organiseert in samenwerking met Leonardo Pisano bespreekt Leonardo als gastblogger de meest voorkomende kritiekpunten en tekortkomingen, en tips en trucs om die te verhelpen in een serie van acht blogs. De blogs verschijnen bij toerbeurt op een andere schrijverssite. Op http://www.schrijflantaarn.nl verscheen in juli reeds een interview met Leonardo en Inanna van de Berg van uitg. Ambilicious.
Confrontaal bijt de spits af met De personages praten niet als echte mensen – deel 1.

---

Confrontaal zit niet alleen in de jury van deze wedstrijd, maar biedt ook een leuke prijs: de minicursus Personages!

---

De belangrijkste sta-in-de-weg voor realistische dialogen is dat schrijftaal netter en formeler is dan spreektaal. Veel schrijvers vinden correct taalgebruik belangrijk en verfoeien onafgemaakte zinnen, grammaticaal onjuiste constructies en gebruik van vulgarismen. Je zult over je schaduw heen moeten springen, je interne criticus de mond moeten snoeren.

• Luisteren naar hoe mensen praten is de sleutel. Ga met een notitieblok de straat op of neem gesprekken op met je smartphone. Luister naar de mensen om je heen, je vrienden, je collega’s, je familie, vreemden in de bus, mensen die je niet mag, in de supermarkt, wat dan ook. Luister naar hoe je zelf praat. Luister naar kinderen, ouderen en tieners. Luister naar mensen uit een ander sociaal milieu, naar mensen die een andere etnische achtergrond hebben en naar mensen die geboren en getogen zijn in een bepaalde stad of regio. Luister naar de manier waarop mensen met elkaar praten: mensen die elkaar niet kennen, mensen die sterk bevriend zijn, volwassenen met kinderen, etc. Noteer wat je kunt en schrijf uit wat je hebt opgeschreven of genomen. Door losse aantekeningen of opgenomen fragmenten uit te schrijven ontwikkel je een gevoel voor ritme, intonatie en stemverbuigingen, cadans, tempo en rustmomenten, vocabulaire, zinsbouw en grammatica van realistische gesprekken.
• Dialogen voor filmscripts zijn gewoonlijk goed doordacht en sterk. Het verdient zeker aanbeveling filmscripts te lezen en te analyseren, maar probeer niet de geesteskinderen van andere schrijvers te kopiëren. Het grootste nadeel is dat deze dialogen door beelden en lichaamstaal worden ondersteund, en juist dat is de handicap bij het schrijven van dialogen in fictieverhalen. Luister daarom naar verhalen met dialogen op de radio.
• Lees dialogen uit verhalen die je mooi vindt hardop. Net als met uitschrijven van notities helpt de fysieke arbeid je intuïtie te trainen voor wat werkt en wat niet.
• Analyseer en vergelijk gesproken teksten die je aanspreken. Een verrassend woord, een originele zin, een onverwachtse reactie. Ga na, waarom het zijn truc doet. Bedenk hoe jij het zou hebben gezegd en vergelijk de twee varianten.
• Als je iets hoort dat met emotie is omfloerst – mededogen, angst, haat, jaloezie, woede, tederheid, etc –, ga dan na hoe dezelfde woorden anders zouden klinken of overkomen als ze zouden worden uitgesproken zonder die emotie.

---

Doe mee met Pennen met Mosterd! Voor reglement, prijzen en overige details over de wedstrijd: zie http://www.ambilicious.nl/pennenmetmosterd. Volg Leonardo’s blogs om je dialogen nóg beter te maken. De volgende blog van Leonardo, De personages praten niet als echte mensen – deel 2, zal verschijnen in week 35 op https://www.nelgoudriaan.com/